Brezilya sahillerinin sarı-yeşil-mavi-beyaz renkleri barından ikonik kombininde bir zamanlar sadece mavi ve beyaz bulunuyordu. Maracana faciası ardından renklere sarı ve yeşil eklendi.
Cambridge İngilizce sözlüğüne göre forma “Bir takım tarafından giyilen belirli giysiler.” olarak tanımlanır. İnsanın heyecan dolu bir dünyada yaşadığına dair en muhteşem kanıtlardan biri, bir takımının formasını giyerken hissettiği coşkudur. O renkler, o desenler ve o arma… Göğsünde taşıdığı o kutsal sembol, bir tarih ve tutkunun ifadesidir. İşte bu nedenle, bir takımın forması sadece bir giysi değil, bir tutku ve aidiyetin sembolüdür.
Mağlup olmanın da galip gelmek kadar doğal olduğu futbolda, kaybeden takım bin bir tane suçlu üretebilir. Öyle ki bazen giyilen formalar bile suçlu olur. 1950 yazında 12 yılın ardından Dünya Kupası nihayet yeniden oynanıyordu. Final maçının olmadığı formatta, turnuvanın final turunun son maçında ev sahibi Brezilya, o gün açılışı yapılan futbolun mabedi Maracanã’da Uruguay’ı konuk ediyordu. Şampiyonluk için bir puanın yeterli olduğu maçta Brezilya, öne geçmesine karşın Uruguay’a 2-1 mağlup oldu. Bir stadyumda oluşabilecek en büyük sessizliğin oluştuğu maçta Brezilya, yaklaşık 174 bin taraftarın önünde şampiyonluğu Uruguay’a kaybetti. Bu sonucun ardından Brezilya’da milli takım forması bile değiştirilmek zorunda kaldı.
Brezilya bayrağındaki yeşil renk ülkedeki Amazon Ormanlarını, sarı renk ülkenin mineral zenginliğini, mavi renk gökyüzünü, beyaz yıldızlar ise ülkedeki eyaletleri simgeler. 16 Temmuz 1950 günü milli takım, yakası mavili düz beyaz bir formayla sahaya çıkmıştı. Şort ve çoraplar da düz beyaz renkteydi. O günden sonra uğursuzlukla suçlanan bu forma, az önce bahsettiğim Brezilya bayrağından da yeterince iz taşımadığı için eleştiriliyordu. Formanın değiştirilmesi için çalışmalara başlandı.
O günden sonra uğursuzlukla suçlanan bu forma, az önce bahsettiğim Brezilya bayrağından da yeterince iz taşımadığı için eleştiriliyordu. Formanın değiştirilmesi için çalışmalara başlandı.
Dört Renk
1953 yılında Correira da Manha gazetesinde bir tasarım yarışması başlatıldı. Kazanan tasarımdaki forma, 1954 Dünya Kupası’nda giyilecekti. Kurallar basitti. Yeni forma seti ülke bayrağında bulunan dört rengi de taşımalıydı. Kazanan tesadüftür ki Uruguay’a yakın bir sınır kasabasında yaşayan 19 yaşındaki Aldyr Garcia Schlee oldu. Bir gazetede çizer olarak çalışan Schlee, yarışmaya öylesine katılmıştı. Çeşitli kombinasyonlarla yüze yakın tasarım ortaya çıkarmıştı. En sonunda ise şu tasarımı üzerinde karar kıldı: Yakası ve kol uçları yeşil olan sarı bir forma, üzerinde beyaz çizgiler taşıyan mavi bir şort ve beyaz çoraplar.
Aralarında profesyonellerin tasarımlarının da bulunduğu yaklaşık 300 tasarım arasından “joga bonito” esintileri en çok hissedilen Schlee’nin çizimi oldu. Daha sonraları “canarinho” (kanarya) olarak adlandırılacak olan forma, sambacılara bolca şans getirecekti.
1953 yılında Correira da Manha gazetesinde bir tasarım yarışması başlatıldı. Kazanan tasarımdaki forma, 1954 Dünya Kupası’nda giyilecekti.
Brezilya aslında daha önceleri de yeşil ve sarı ağırlıklı bir forma giymişti. Ancak o forma ülkenin elitleri tarafından reddedilmişti. Sebebi ise ironik bir şekilde futbol formasının bayrak renklerini bu derece taşımasına gerek olmamasıydı.
Yeni forma ilk kez 14 Mart 1954’te yine Maracanã’da oynanan Şili maçında giyildi. Bu formayla ilk şampiyonluk 1958 yılında geldi. İsveç’te oynanan Dünya Kupası’nda finalde ev sahibine karşı sahaya çıkan Brezilyalılar 5-2’lik zafer kazandılar. Ancak kaderin bir cilvesidir ki sambacılar o gün sahaya sarı formayla çıkamadılar. Ev sahibi İsveç’in de formasının sarı olmasından ötürü Brezilya, gün içinde buldukları mavi tişörtlerle mücadele ettiler.
Kutsal Sarı Forma
Bu zaferin ardından Brezilya, Dünya Kupası’nda 4 kez daha mutlu sona ulaştı. Bunlardan sonuncusuna bizler de yakından şahit olduk. 2002’de yarı finalde milli takımımızı, finalde ise Almanya’yı yenerek kupaya uzanan sambacılar o günden sonra bir daha kupayı kazanamadı. 1970 yılında kazanılan 3. şampiyonlukta takımın kaptanlığını yapan Carlos Alberto, efsane sarı forma hakkında şunları söyledi: “Brezilyalılar için sarı forma kutsaldır. Onu giydiğimizde elbette gururlanıyoruz ama bir de sorumluluk hissediyoruz. Kitleleri etkileme ve heyecanlandırma sorumluluğu.”
Brezilya bayrağındaki yeşil renk ülkedeki Amazon Ormanlarını, sarı renk ülkenin mineral zenginliğini, mavi renk gökyüzünü, beyaz yıldızlar ise ülkedeki eyaletleri simgeler.
Endüstri Ve Ruh Karşı Karşıya
1996 yılında Brezilya Futbol Konfederasyonu (CBF) ile Nike arasında 100 milyon sterlinlik bir sponsorluk anlaşması imzalandı. Bu, o zamanlar için bir milli takımın imzaladığı en büyük sponsorluk anlaşmasıydı. Yıllar sonra Schlee’ye tasarladığı formayla gurur duyup duymadığı soruldu. Schlee’nin şaşırtıcı cevabı “Hayır. Gerçek şu ki, benim için hiçbir zaman o kadar önemli olmadı. Belki de aslında, bir zamanlar olduğu kadar saf olmayan, artık parayla ilgili olan bir şey yarattığım için kendimi biraz suçlu hissediyorum.” şeklindeydi.
Bir futbol takımının giydiği formaların güzelliği, sadece estetik tasarımlarına değil aynı zamanda o formanın anımsattığı büyük başarılara dayalıdır. Her çizgi, her renk ve her detay, geçmişte kazanılan zaferlerin izlerini taşır. Bugün “canarinho”nun Real Madrid’in beyaz forması ya da Arjantin’in çubuklusu kadar efsane olmasının sebebi de bu formayla kazanılan kupalardır. Sonuç olarak eğer o gün Uruguay’a karşı galip gelinseydi canarinho bugün belki de var olmayacaktı.
Brezilyalılar için sarı forma kutsaldır.
On Dört Numara’nın Forma sayısını okumaya Sayı #3: Forma‘dan devam edebilirsiniz.
